اوراق وکالت
اوراق وکالت: اوراق بهادار با نام قابل نقل و انتقالی است که نشان‌دهنده مالکیت مشاع دارنده آن در دارایی‌ها، کالاها، خدمات، پروژه معین یا حقوق و منافع ناشی از انجام فعالیت‌های اقتصادی مشخص است و بر مبنای قرارداد وکالت منتشر می‌شود. این اوراق قابل معامله در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس می‌باشند.
اوراق وکالت گواهی‌هایی هستند که به وسیله بانی به منظور تامین مالی جهت تملک یا سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها، کالاها یا خدمات منتشر می‌شود. این اوراق بیانگر مالکیت مشاع دارندگان آنها در دارایی‌ها، کالاها یا خدمات پایه‌ای این اوراق است. در مرحله بعد، این تملک‌ها یا سرمایه‌گذاری‌ها در اختیار وکیل قرار می‌گیرد تا آنها را از طرف دارندگان اوراق مدیریت کند. دارندگان اوراق ریسک این تملک‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را پذیرفته و در عوض، حق کسب سود حاصل از آنها را به دست می‌آورند.
بانی (مدیر سرمایه‌گذاری) بعد از جمع‌آوری وجوه می‌تواند به وکالت از طرف صاحبان اوراق قراردادهای ذیل را با زیر مجموعه‌های خود یا بنگاه‌های اقتصادی منعقد نماید:
- انعقاد قراردادهای مشارکت یا استصناع جهت ساخت و ساز بخش‌های شرکت پروژه، یا احداث زیرمجموعه‌های هلدینگ یا احداث بنگاه‌های اقتصادی مرتبط با شرکت تامین سرمایه.
- انعقاد قراردادهای مرابحه و اجاره به شرط تملیک جهت تامین مالی مواد اولیه، ماشین‌الات، تاسیسات، زمین و ساختمان برای بخش‌های شرکت پروژه، یا زیرمجموعه‌های هلدینگ یا بنگاه‌های اقتصادی مرتبط با شرکت تامین سرمایه.
- انعقاد قراردادهای خرید دین، سلف و اجاره به شرط تملیک از نوع خرید و اجاره به فروشنده (لیزبک) جهت تامین نقدینگی مورد نیاز شرکت پروژه، یا زیرمجموعه‌های هلدینگ یا بنگاه‌های اقتصادی مرتبط با شرکت تامین سرمایه.
این اوراق، بر مبنای ضوابط عقد وکالت طراحی شده‌است و این امکان را برای متقاضیان فراهم می‌سازد تا بتوانند از محل منابع حاصل از انتشار آن، فرصتی را فراهم سازند تا خریداران اوراق، منابع مالی خود را در انجام فعالیت‌های اقتصادی متنوع و متعدد سرمایه‌گذاری نمایند و در صورت سودآور بودن موضوع انتشار اوراق، علاوه بر دریافت اصل سرمایه خود، سودی را نیز کسب نمایند. بر این اساس باید انواع فعالیت‌های اقتصادی و مشخصات آنها در ابتدای قرارداد انتشار اوراق وکالت مشخص و ثبت شود. این اوراق دارای سررسید معینی هستند و در سررسید اوراق، سود یا زیان نهایی حاصل از عملیات موضوع انتشار اوراق وکالت، پس از کسر حق‌الوکاله وکیل (بانی یا مدیر سرمایه‌گذاری)، با سرمایه‌گذاران تسویه نهایی به عمل می‌آید.
اوراق وکالت بطور معمول برای کاربردهای ذیل منتشر می‌شود
1. تامین مالی زیرمجموعه‌های یک شرکت پروژه محور؛ در این موارد شرکت پروژه به عنوان بانی اقدام به انتشار اوراق وکالت نموده وجوه حاصل از واگذاری اوراق را به وکالت از طرف صاحبان اوراق، در قالب قراردادهای مختلفی (چون مرابحه، اجاره، استصناع یا مشارکت) برای تامین مالی بخش‌های مختلف پروژه بکار می‌گیرد و در نهایت سود حاصل از آن سرمایه‌گذاری‌ها را بعد از کسر حق‌الوکاله به صاحبان اوراق می‌پردازد.
2. تامین مالی زیرمجموعه‌های یک شرکت هلدینگ و سرمایه‌گذاری؛ در این موارد شرکت هلدینگ به عنوان بانی اقدام به انتشار اوراق وکالت نموده وجوه حاصل از واگذاری اوراق را به وکالت از طرف صاحبان اوراق، در قالب قراردادهای مختلفی (چون مرابحه، اجاره، استصناع یا مشارکت) برای تامین مالی شرکت‌های زیر مجموعه خود بکار می‌گیرد و در نهایت سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها را بعد از کسر حق‌الوکاله به صاحبان اوراق می‌پردازد.
3. تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی توسط یک شرکت تامین سرمایه؛ در این موارد شرکت تامین سرمایه به عنوان بانی (مدیر سرمایه‌گذاری) اقدام به انتشار اوراق وکالت نموده وجوه حاصل از واگذاری اوراق را به وکالت از طرف صاحبان اوراق، در قالب قراردادهای مختلفی (چون مرابحه، اجاره، استصناع یا مشارکت) برای تامین مالی بنگاه‌های مختلف اقتصادی بکار می‌گیرد و در نهایت سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها را بعد از کسر حق‌الوکاله (حق مدیریت) به صاحبان اوراق می‌پردازد.
فرآیند انتشار اوراق بیمه اتکایی
در فرآیند انتشار اوراق بیمه اتکایی، سرمایه‌گذاران با خرید این اوراق، منابع مالی خود را در اختیار نهاد واسط (SPV) قرار می دهند. نهاد واسط وجوه حاصل از انتشار اوراق را به بانی پرداخت و به او وکالت می دهد تا حق بیمه‌های اتکایی و وجوه حاصل از انتشار اوراق را سرمایه‌گذاری نماید. لازم به ذکر است پس از انتقال ریسک به نهاد واسط طی قرارداد بیمه اتکایی، رسیدگی و پرداخت خسارت به وکالت از نهاد واسط بر عهده بانی است. منابع مالی که با خرید اوراق از سوی سرمایه‌گذاران بدست می‌آید، سرمایه اولیه برای انجام کسب و کار بیمه اتکایی را فراهم می‌کند.
در مقطع سررسید اوراق، در صورتی که خسارت توافق شده در بیمه اتکایی رخ ندهد، اصل سرمایه و کل سود حاصل از عملیات سرمایه‌گذاری متعلق به دارندگان اوراق خواهد بود و در صورت بروز خسارت توافق شده در قرارداد بیمه اتکایی، پرداخت وجوه مذکور به دارندگان اوراق پس از پرداخت کلیه خسارت ها، کارمزد و سایر هزینه های مربوط به قرارداد بیمه اتکایی صورت می گیرد.